Clarke: Latin (20)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section. 

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 96-100

96. De Trabe et Bobus Trahentibus Eam

Ulmea trabs
conquerebatur de bobus,
dicens,
"O ingrati,
ego alui vos
multo tempore
meis frondibus;
vero vos
trahitis me, 

vestram nutricem,
per saxa et luta."
Cui boves,
"Nostra suspiria 

et gemitus 

et stimulus quo pungimur
possunt docere te
quod
inviti trahimus te."

Morale.
Haec fabula docet nos
ne escandescamus in eos
qui laedunt nos
non sua sponte.

illustration by Detmold

97. De Anguilla Conquerente, quod Infestaretur Magis quam Serpens

Anguilla
interrogabat serpentem

cur, 

cum essent similes atque cognati, 

homines tamen 

insequerentur se 

potius quam illam. 

Cui 

serpens inquit,
"Quia
raro laedunt me
impune."

Morale.
Haec fabula indicat
eos
solere laedi minus
qui ulciscuntur.

illustration from a 16th-century Aesop

98. De Asino, Simia et Talpa

Asino conquerente
quod careret cornibus;
vero simia,
quod cauda deesset sibi;
talpa inquit,
"Tacete,
cum videas
me
esse captum oculis."

Morale.
Haec fabula
pertinet ad eos
qui
non sunt contenti
sua sorte;
qui,
si considerarent
infortunia aliorum,
tolerarent sua
aequiore animo.

illustration by Bewick

99. De Nautis Implorantibus Auxilium Sanctorum

Quidam nauta,
deprehensus in mari
subita et atra tempestate,
ceteris eius sociis implorantibus
auxilium diversorum sanctorum,
inquit,
"Nescitis
quod petitis;
etenim,
antequam istic sancti
conferant se ad Deum
pro nostra liberatione,
obruemur
hac imminenti procella.
Confugite igitur ad eum
qui absque adminiculo alterius
poterit liberare nos
a tantis malis."
Igitur,
auxilio Omnipotentis Dei invocato,
illico
procella cessavit.

Morale.
Ne confugito
ad imbecilliores,
ubi
auxilium potentioris
potest haberi.

100. De Piscibus Desilientibus e Sartagine in Prunas

Pisces,
adhuc vivi,
coquebantur in sartagine
ferventi oleo;
unus quorum
inquit,
"Fratres,
fugiamus hinc,
ne pereamus."
Tum omnes,
pariter exilientes
e sartagine,
deciderunt
in ardentes prunas.
Igitur
affecti majore dolore
damnabant consilium,
quod ceperant,
dicentes,
"Quanto atrociori morte
nunc perimus."

Morale.
Haec fabula
admonet nos
ut vitemus
praesentia pericula
ita
ne incidamus
in graviora.

Candidus: Haedus Super Tecto

This is a poem intended for my anthology of Latin Aesopic poetry. I'm accumulating the materials for the anthology in a Google Docs folder, including a document for this poem where you will find vocabulary and notes. Comments, questions, and suggestions are welcome! You can use the "comment" feature in the Google Doc, which I will be updating with revisions. Today's poem is by Pantaleon Candidus (1540-1608).

Haedus Super Tecto et Lupus

Supra domus tectum sedebat haedulus

Lupoque, obeunti infra, maledixit, cui lupus

"Non tu," inquit, "ast locus maledicit hic mihi."

By locus, the wolf means the little goat's position of safety, out of reach on top of the roof. The idea that what a person says reflects his position of power and/or safety is a recurring them in the fables. Notice how the fable is one long sentence, with a main clause and a relative clause. 

Here is the poem written out in English prose order to help in reading:

haedulus

sedebat

supra tectum domus

et maledixit

lupo,
obeunti infra, 

cui lupus inquit

"non tu

ast locus 

maledicit mihi hic."

And here's the meter marked:

Supra · domus · tectum · sede·bat hae·dulus

Lupo·qu~ obeun·t~ infra · maledix·it, cui · lupus

"Non t~ in·quit, "ast · locus · maledi·cit hic · mihi."

You can find illustrations for the fable here. This illustration is by Conde:

Meanwhile, for more, here are the other Candidus poems I've posted so far here at the blog. :-)

Clarke: Latin (19)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section.

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 91-95

91. De Columba et Pica

Columba,

interrogata a pica

quid induceret eam 

ut nidificaret 

semper in eodem loco, 

cum eius pulli 

semper surriperentur inde, 

respondit, 

"Simplicitas."

Morale.
Haec fabula indicat
bonos viros
saepe decipi
facile.

92. De Asino et Vitulo

Asinus et vitulus, 

cum pascerentur 

in eodem prato, 

praesentiebant 

hostilem exercitum adventare
sonitu campanae.
Tum vitulus inquit,
"O sodalis,
fugiamus hinc,
ne hostes abducant nos
captivos."
Cui asinus respondit,
"Fuge tu,
quem
hostes consueverunt occidere
et esse.

Nihil interest

asini,
cui ubique
eadem conditio
ferendi oneris
est proposita."

Morale.
Haec fabula
admonet servos,
ne formident magnopere
mutare dominos,
modo
futuri non sint deteriores
prioribus.

93. De Vulpe et Mulieribus Edentibus Gallinas

Vulpes,
transiens juxta quandam villam,
conspexit catervam mulierum
comedentem
alto silentio
plurimas gallinas
opipare assatas.
Ad quas conversa,
inquit,
"Qui clamores
et latratus canum
essent contra me,
si ego facerem
quod vos facitis?"
Cui
quaedam anus respondens 

inquit,
"Nos comedimus
quae sunt nostra;
vero tu
furaris aliena."

Morale.
Quod est meum
non attinet ad te.
Ne furare;
esto contentus
tuis rebus.

94. De Pinguibus Caponibus et Macro

Quidam vir
nutricaverat complures capones
in eodem ornithoboscio;
qui omnes
sunt effecti pingues,
praeter unum
quem
fratres irridebant
ut macilentum.
Dominus,
accepturus nobiles hospites
lauto et sumptuoso convivio,
imperat coquo
ut interimat et coquat
ex his
quos invenerit pinguiores.
Pingues,
audientes hoc,
afflictabant sese,
dicentes,
"O, si nos fuissemus
macilenti!"

Morale.
Haec fabula
est conficta
in solamen pauperum,
quorum vita
est tutior
quam vita divitum.

95. De Cygno Canente in Morte, Reprehenso Ciconia

Cygnus, moriens,

interrogabatur a ciconia,
cur, in morte
quam
cetera animalia
adeo exhorrent,
emitteret sonos
multo suaviores
quam
in omni vita,
cum
potius deberet
esse maestus.
Cui
cygnus inquit, 

"Quia
non cruciabor amplius
cura
quaerendi cibi."

Morale.
Haec fabula admonet
ne formidemus mortem,
qua
omnes miseriae praesentis vitae
praeciduntur.

illustration by Bewick

Phaedrus: Mons Parturiens

This is a poem intended for my anthology of Latin Aesopic poetry. I'm accumulating the materials for the anthology in a Google Docs folder, including a document for this poem where you will find vocabulary and notes. Comments, questions, and suggestions are welcome! You can use the "comment" feature in the Google Doc, which I will be updating with revisions. Today's poem is by the Roman poet Phaedrus.

Mons Parturiens

Mons parturibat, gemitus immanes ciens,

Eratque in terris maxima expectatio.

At ille murem peperit. Hoc scriptum est tibi,

Qui, magna cum minaris, extricas nihil.

This fable is most famous through its use by the Roman poet Horace in his poetic treatise, Ars Poetica: parturient montes, nascetur ridiculus mus; "the mountains will labor, a ridiculous mouse will be born."

Here is the poem written out in English prose order to help in reading:

Mons parturibat, 

ciens immanes gemitus,

et 

in terris

erat maxima expectatio.

At ille (mons)

peperit murem. 

Hoc scriptum est tibi,

qui,

cum minaris magna,

extricas nihil.

And here's the meter marked:

Mons par·turi·bat, gemi·tus im·manes · ciens,

erat·qu~ in ter·ris max·im~ ex·pecta·tio.

At il·le mu·rem pepe·rit. Hoc · script~ est · tibi,

qui, mag·na cum · mina·ris, ex·tricas · nihil.

You can find illustrations for the fable here. This one is by Tenniel:

Meanwhile, for more, here are the other Phaedrus poems I've posted so far here at the blog. :-)

Clarke: Latin (18)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section. 

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 86-90

86. De Corvo et Lupis

Corvus

comitatur lupos

per ardua juga montium;

postulat

partem praedae

sibi

quia secutus esset

et non destituisset eos

ullo tempore.

Deinde 

est repulsus a lupis

quia

non minus voraret

exta luporum,

si occiderentur,

quam 

exta ceterorum animalium.

Morale.

Non quid agamus

est semper inspiciendum,

sed

quo animo simus

cum agamus.

87. De Mure Nato in Cista

Mus,

natus in cista,

duxerat fere omnem vitam

ibi,

pastus nucibus

quae 

solebant servari in ea.

Autem,

dum ludens

circa oras cistae,

decidisset

et quaereret ascensum,

reperit epulas

lautissime paratas,

quas

cum coepisset gustare,

inquit,

"Quam stolidus fui

hactenus,

qui credebam

esse nihil

in toto orbe

melius mea cistula!

Ecce,

quam vescor suavioribus cibis

hic!"

Morale.

Haec fabula indicat

patriam

non diligendam ita

ut non adeamus 

ea loca

ubi 

possimus esse beatiores.

88. De Rustico Impetrante ut Triticum Nasceretur absque Aristis

Quidam rusticus

impetraverat a Cerere

ut triticum

nasceretur absque aristis

ne laederet manus

metentium et triturantium.

Quod,

cum inaruit,

est depastum

a minutis avibus.

Tum

rusticus inquit,

"Quam digne patior!

Qui,

causa parvae commoditatis,

perdidi

etiam maxima emolumenta."

Morale.

Fabula indicat

parva incommoda

pensanda

majori utilitate.

89. De Accipitre Insequente Columbam

Cum accipiter

insequeretur columbam

praecipiti volatu,

ingressus quandam villam,

est captus a rustico,

quem

obsecrabat blande

ut dimitteret se.

Nam dixit,

"Non laesi te!"

Cui

rusticus respondit,

"Nec haec laeserat te!"

Morale.

Fabula indicat

eos puniri merito

qui

conantur 

laedere innocentes.

illustration by Barlow

90. De Rustico Transituro Amnem

Rusticus,

transiturus torrentem

qui forte 

excreverat imbribus,

quaerebat vadum,

et,

cum tentavisset 

eam partem fluminis

quae videbatur 

quietior et placidior,

reperit eam

altiorem quam

fuerat opinatus.

Rursus adinvenit

breviorem et tutiorem partem;

ibi 

fluvius decurrebat

majori strepitu aquarum.

Tum inquit secum,

"Quam tutius

possimus credere nostram vitam

in clamosis aquis,

quam 

in quietis et silentibus."

Morale.

Admonemur hac fabula

ut extimescamus

homines verbosos et minaces

minus quam

quietos.

Phaedrus (Burmann): Asellus Aeger et Lupus

This is a poem intended for my anthology of Latin Aesopic poetry. I'm accumulating the materials for the anthology in a Google Docs folder, including a document for this poem where you will find vocabulary and notes. Comments, questions, and suggestions are welcome! You can use the "comment" feature in the Google Doc, which I will be updating with revisions. Today's poem is one of Burmann's reconstructions of a Phaedrus poem.

Asellus Aeger et Lupus

Asinum aegrum visit lupus, et coepit tangere.

Interroganti corporis quae maxime

Partes dolerent, "Quas tu tangis," ille ait.

Sic se prodesse cum fingant, mali nocent.

There are many Aesop's fables about pretend-physicians. The donkey is not well enough to fight back physically, but he does fight back verbally, giving a witty reply to the wolf's fake solicitude. In English versions of the fable, the donkey's child opens the door when the wolf comes knocking, and when the wolves ask how the mother-donkey is feeling, the donkey-child answers, "Better than you hope!"

Here is the poem written out in English prose order to help in reading:

lupus

visit aegrum asinum 

et coepit tangere.

Ille (asinus) ait

(lupo) interroganti 

quae partes corporis 

maxime dolerent,

"(partes) 

quas tu tangis."

sic mali,

cum fingant 

se prodesse,

nocent.

And here's the meter marked:

Asin~ ae·grum vi·sit lupus · et coe·pit tan·gere.

Inter·rogan·ti, cor·poris · quae max·ime

Partes · dole·rent: quas · tu tan·gis, ill~ · ait.

Sic se · prodes·se quum · fingant · mali · nocent.

You can find illustrations for the fable here. Here is a great one by Billinghurst:

Meanwhile, for more, here are the other Phaedrus reconstructions I've posted so far here at the blog. :-)

Clarke: Latin (17)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section.

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 81-85

81. De Piscibus

Fluvialis piscis
est correptus
per vim fluminis
in mare,
ubi,
efferens suam nobilitatem,
pendebat omne marinum genus
vili.
Phoca
non tulit hoc,
sed ait
tunc fore indicium nobilitatis, 

si, captus, 

portetur ad forum 

cum phoca:

se 

iri emptum a nobilibus, 

autem illum 

a plebe.

Morale. 

Multi 

sunt sic capti 

libidine gloriae, 

ut ipsi jactent se. 

Sed laus sui oris 

non datur homini 

laudi, 

at excipitur 

cum risu auditorum.

illustration from a 19th-century Croxall

82. De Pardo et Vulpecula

Pardus,
cui est pictum tergum,
ceteris feris,
etiam leonibus,
despectis ab eo,
intumescebat.
Vulpecula
accedit ad hunc,
suadet
non superbire,
dicens,
quidem illi 

esse speciosam pellem,
vero sibi
esse speciosam mentem.

Morale.
Est
discrimen et ordo
bonorum:
bona corporis
praestant bonis fortunae,
sed bona animi
sunt praeferenda his.

illustration by Barlow

83. De Vulpe et Fele

Cum vulpes,
in colloquio
quod illi erat
cum fele,
jactaret
sibi esse
varias technas,
adeo 

ut haberet
vel peram
refertam dolis;
autem
felis respondit
sibi esse
dumtaxat unicam artem
cui fideret,
si esset quod discriminis.
Inter confabulandum
repente
tumtultus canum accurrentium
auditur.

Ibi felis
subsilit
in altissimam arborem;
interim vulpes,
cincta canibus,
capitur.

Morale.
Fabula innuit
nonnumquam
unicum consilium,
modo sit verum et efficax,
esse praestabilius
quam plures dolos
et frivola consilia.

illustration by Bewick

 

84. De Rege et Simiis

Quidam Aegyptius rex 
instituit aliquot simias
ut perdiscerent
actionem saltandi,

nam,
ut nullum animal
accedit propius
ad figuram hominis,
ita nec aliud
imitatur humanos actus
aut melius aut libentius.

Itaque
protinus edoctae
artem saltandi,
coeperunt saltare,
indutae purpureis vestimentis
ac personatae,
et spectaculum
jam placebat
longo tempore
in mirum modum,
donec
quispiam e spectatoribus,
facetus,
abjecit nuces in medium,
quas habebat clanculum
in loculis.
Ibi statim
simiae,
simul atque vidissent nuces,
oblitae choreae,
coeperent esse id
quod fuerant antea,
ac repente
e saltatricibus
redierunt in simias,
et personis et vestibus
dilaceratis,
pugnabant inter se
pro nucibus,
non sine maximo risu
specatatorum.

Morale.
Haec fabula admonet
ornamenta fortunae
non mutare
ingenium hominis.

illustration by Rackham

 

85. De Asino et Viatoribus

Duo quidam,
cum forte invenirent
asinum in silva,
coeperunt contendere inter se
uter eorum
abduceret eum domum
uti suum,
nam videbatur
pariter objectus utrique
a fortuna.
Interim,
illis altercantibus invicem,
asinus abduxit se,
ac neuter
potitus est eo.

Morale.
Quidam excidunt
a praesentibus commodis
quibus
nesciunt uti
ob inscitiam.

illustration by Weir

Clarke: Latin (16)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section. 

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 76-80

76. De Satyro et Viatore

Satyr,
qui olim
erat habitus
Deus nemorum,
miseratus viatorem
obrutum nive atque enectum algore,
ducit in suum antrum; 

fovet igne.
At,
dum spirat in manus,
percontatur causam,
qui, respondens, inquit, 

"Ut calefiant."
Postea,
cum accumberent,
viator
sufflat in pultem,
quod
interrogatus cur faceret,
inquit, 

"Ut frigescat."
Tum continuo
satyrus,
ejiciens viatorem,
inquit,
"Nolo
ut ille sit
in meo antro
cui sit
tam diversum os."

Morale.
Evita
bilinguem hominem
qui
est Proteus in sermone.

illustration by Weir

77. De Tauro et Mure

Mus
momorderat pedem tauri,
fugiens 

in suum antrum.
Taurus
vibrat cornua,
quaerit hostem,
videt nusquam.
Mus
irridet eum;
inquit,
"Quia
es robustus ac vastus,
idcirco
non contempseris quemvis.
Nunc
eximius mus
laesit te
et, quidem, gratis."

Morale.
Nemo
pendat hostem
flocci.

illustration from Steinhowel's Aesop

78. De Rustico et Hercule

Currus rustici
haeret in profundo luto.
Mox supinus,
implorat Deum Herculem; 

vox 

intonat e caelo,
"Inepte,
flagella tuos equos
et ipse
annitere rotis,
atque tum
Hercules, vocatus, aderit."

Morale.
Otiosa vota
prosunt nil,
quae sane
Deus non audit.
Ipse juva teipsum,
tum
Deus juvabit te.

illustration by Bewick

79. De Cicada et Formica

Cum cicada cantet
per aetatem,
formica exercet
suam messem,
trahens grana in antrum,
quae 

reponit in hiemem.
Bruma saeviente,
famelica cicada
venit ad formicam
et mendicat victum.
Formica renuit,
dictitans
sese laboravisse,
dum illa cantabat.

Morale.
Qui est segnis
in juventa,
egebit
in senecta,
et 

qui non parcit,
mox mendicabit.

illustration by Bennett

80. De Cane et Leone

Canis, jocans,
occurrit leoni,
"Quid tu, 

exhaustus inedia,
percurris silvas et devia?
Specta me
pinguem et nitidum,
atque consequor haec
non labore,
sed otio."
Tum leo inquit,
"Tu quidem
habes tuas epulas,
sed stolide;
habes etiam vincula.
Esto tu servus
qui potes servire;
ego quidem
sum liber,
nec volo servire."

Morale.
Leo respondit pulchre,
etenim
libertas est potior 

omnibus rebus.

Desbillons: Sol et Noctua

This is a poem intended for my anthology of Latin Aesopic poetry. I'm accumulating the materials for the anthology in a Google Docs folder, including a document for this poem where you will find vocabulary and notes. Comments, questions, and suggestions are welcome! You can use the "comment" feature in the Google Doc, which I will be updating with revisions. Today's poem is by Desbillons (1711-1789).

Sol et Noctua

Soli, quod eius sustinere noctua

Radios non posset, fecerat convicium;

"Non me, sed oculos," Sol ait, "culpa tuos."

In Latin, the owl, noctua, is a bird of the night (nox, night). 

Here is the poem written out in English prose order to help in reading:

Noctua

fecerat convicium

Soli,

quod 

non posset sustinere

eius radios;

Sol ait,

"Culpa

non me, 

sed oculos tuos."

And here's the meter marked:

Soli · quod ei · us sus · tine · re Noc · tua

Radios · non pos · set, fe · cerat · convi · cium;

Non me · sed ocu · los Sol · ait · culpa · tuos.

I don't have an illustration for this fable, but here's an illustration by Billinghurst for a different fable about an owl:

Meanwhile, for more, here are the other Desbillons poems I've posted so far here at the blog. :-)

Clarke: Latin (15)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section.

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 71-75

71. De Pavone et Grue

Pavo et grus
cenant una.
Pavo jactat se,
ostentat caudam;
grus fatetur
pavonem esse
formosissimis pennis,
tamen
se penetrare nubes
animoso volatu,
dum pavo
vix supervolat tecta.

Morale.
Nemo
contempserit alterum.
Est cuique sua dos;
est cuique sua virtus.
Qui caret tua virtute,
forsan 

habeat eam
qua tu careas.

illustration by Bewick

72. De Quercu et Arundine

Quercus,
effracta validiore noto,
praecipitatur in flumen
et,
dum fluitat,
forte haeret suis ramis
in arundine;
miratur
arundinem stare incolumem
in tanto turbine.

Haec respondet
se esse tutam
sua flexibilitate;
se cedere
Noto, Boreae, omni flatui,
nec esse mirum
quod quercus exciderit
quae concupivit non cedere,
sed resistere.

Morale.
Ne resistas potentiori
sed
vincas hunc
cedendo et ferendo. 

illustration from the Medici Aesop

73. De Leone et Venatore

Leo litigat
cum venatore;
praefert suam fortitudinem
fortitudini hominis.
Post longa jurgia
venator
ducit leonem ad mausoleum
in quo
leo erat sculptus,
deponens caput
in gremium viri.
Fera negat
id esse satis indicii,
nam ait
homines sculpere
quod vellent;
quod
si leones
forent artifices,
virum jam iri sculptum
sub pedibus leonis.

Morale.
Quisque,
quoad potest,
et dicit
et facit id
quod putat prodesse
suae causae et parti.

illustration by Grandville

74. De Puero et Fure

Puer sedebat,
flens,
apud puteum;
fur rogat
causam flendi.
Puer dicit,
fune rupto,
urnam auri 
incidisse in aquas.
Homo exuit se,
insilit in puteum,
quaerit.
Vase non invento,
conscendit
atque ibi
nec invenit puerum,
nec suam tunicam;
quippe puer,
tunica sublata,
fugerat.

Morale.
Interdum falluntur
qui solent fallere.

illustration from a 19th-century Croxall

75. De Rustico et Juvenco

Rusticus
habebat iuvencum
impatientem
omnis vinculi et jugi.
Homo astutulus
resecat cornua bestiae,
nam petebat cornibus.
Tum
jungit non currui
sed aratro
ne pulsaret herum
calcibus
ut solebat.
Ipse tenet stivam,
gaudens
effecisse industria
ut jam foret tutus
et a cornibus,
et ab ungulis.
Sed quid evenit?

Taurus,
subinde resistens
spargendo arenam,
opplet
os et caput rustici
ea.

Morale.
Nonnulli
sunt sic intractabiles
ut nequeant tractari
ulla arte
aut consilio.

illustration from Steinhowel

Clarke: Latin (14)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section.

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 66-70

66. De Asino

Asinus
venit in silvam,
offendit exuvias leoni,
quibus indutus
venit in pascua,
territat et fugat
greges et armenta.
Venit
qui perdiderat;
quaeritat suum asinum.
Asinus,
hero viso,
accurrit;
imo,

incurrit
suo rugitu.
At herus,
auriculis prehensis
quae extabant,
inquit,
"Mi aselle,
possis fallere alios;
ego
probe novi te."

Morale.
Ne simules
te esse,
quod non es;
non doctum,
cum sis indoctus;
non jactes
te divitem et nobilem,
cum sis pauper et ignobilis:
etenim,
vero comperto,
rideberis.

illustration from Steinhowel's Aesop

67. De mordaci cane.

Dominus
alligavit nolam
cani
subinde mordenti homines
ut quisque caveret sibi.
Canis,
ratus id decus
tributum suae virtuti,
despicit suos populares.
Aliquis,
jam gravis aetate et auctoritate,
accedit ad hunc canem,
monens eum
ne erret,
nam inquit, 

"Ista nola
est data tibi
in dedecus,
non in decus."

Morale.
Gloriosus
interdum ducit
id laudi sibi,
quod est vituperio ipsi.

illustration by Weir

68. De Camelo

Camelus,
despiciens se,
querebatur
tauros ire
insignes geminis cornibus;
se inermem esse
objectum ceteris animalibus.
Orat Jovem
donare cornua sibi;
Jupiter
ridet stultitiam cameli,
nec modo
negat votum cameli,
verum et
decurtat auriculas bestiae.

Morale.
Quisque 

sit contentus
sua fortuna;
etenim
multi,
secuti meliorem,
incurrere pejorem.

illustration by Barlow

69. De Duobus Amicis et Urso

Duo amici
faciunt iter;
ursus
occurrit in itinere:
unus,
scandens arborem,
evitat periculum;
alter,
cum non esset spes fugae,
procidens,
simulat se mortuum.
Ursus accedit
et olfacit 

aures et os.
Homine
continente spiritum et motum,
ursus,
qui parcit mortuis,
credens
eum esse mortuum,
abibat.
Postea,
socio percontante
quidnam bestia dixisset
illi accumbenti
in aurem,
ait
monuisse hoc:
"Ne umquam facerem iter
cum amicis istius modi."

Morale.
Adversae res et pericula
designant verum amicum.

illustration by Winter

70. De Rustico et Fortuna

Rusticus,
cum araret,
offendebat thesaurum
in sulcis.
Fortuna,
videns
nihil honoris haberi sibi,
ita locuta est secum,
"Thesauro reperto,
stolidus
non est gratus,
at,
eo ipso thesauro amisso,
sollicitabit me,
primam omnium,
votis et clamoribus."

Morale.
Beneficio accepto,
simus grati
merenti bene de nobis;
etenim
ingratitudo
est digna 

privari 

etiam beneficio
quod modo acceperit.

illustration from the Medici Aesop

Desbillons: Auceps, Palumbus, et Serpens

This is a poem intended for my anthology of Latin Aesopic poetry. I'm accumulating the materials for the anthology in a Google Docs folder, including a document for this poem where you will find vocabulary and notes. Comments, questions, and suggestions are welcome! You can use the "comment" feature in the Google Doc, which I will be updating with revisions. Today's poem is by Desbillons (1711-1789).

Auceps, Palumbus, et Serpens

Dolum Palumbo incautus Auceps dum struit,

Premit Anguem, cujus dente violatus perit.

Malum jure feres, quod parabis alteri.

Compare the moral of this story with the saying in the Biblical Book of Proverbs: Qui fodit foveam incidet in eam, et qui volvit lapidem revertetur ad eum, "Whoso diggeth a pit shall fall therein, and he that rolleth a stone, it will return upon him."

Here is the poem written out in English prose order to help in reading:

Incautus Auceps,

dum struit dolum Palumbo,

premit anguem, 

cujus dente violatus

perit.

Jure

feres [hoc] malum

quod parabis alteri.

And here's the meter marked:

Auceps, Palumbus, et Serpens

Dolum · Palum · b~ incau · tus Au · ceps dum · struit,

Premit an · guem, cuj · us den · te vio · latus · perit.

Malum · jure fe · res, quod · para · bis al · teri.

You can find illustrations for the fable here. This one is from the Medici Aesop:

Meanwhile, for more, here are the other hexameter poems I've posted so far here at the blog. :-)

Clarke: Latin (13)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section.

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 61-65

61. De Asino et Equo

Asinus putabat
equum beatum
quod
esset pinguis
et degeret in otio;
vero
dicebat se infelicem
quod
esset macilentus et strigosus,
et
quotidie exerceretur
ab immiti hero
in ferendis oneribus.
Haud multo post
conclamant ad arma;
tum equus
non repulit
frenum ore,
equitem dorso,
nec telum corpore.
Asinus,
hoc viso,
agebat magnas gratias 

diis
quod
non fecissent se equum,
sed asinum.

Morale.
Sunt miseri
quos
vulgus judicat
beatos,
et
non pauci
sunt beati
qui putant se miserrimos.
Sutor crepidarius dicit
regem felicem,
non considerans
in quantas res et solicitudines
distrahitur,
dum interim
ipse cantillat
cum optima paupertate.

illustration by Weir

62. De Leone et Tauro

Taurus,
fugiens leonem,
incidit in hircum.
Is
minitabatur cornu
et caperata fronte,
ad quem
taurus, plenus ira,
inquit, 

"Tua frons,
contracta in rugas,
non territat me,
sed metuo
immanem leonem,
qui
nisi haereret me tergo,
jam scires
esse
non ita parvam rem
pugnare cum tauro."

Morale.
Calamitas
non est addenda
calamitosis.
Est miser sat
qui
est semel miser.

illustration by Tenniel

63. De Testudine et Aquila

Taedium reptandi
occupaverat testudinem;
si quis
tolleret eam
in caelum,
pollicetur
baccas rubri maris.
Aquila
sustulit eam,
poscit praemium,
et fodit eam, 
non habentem,
unguibus.
Ita testudo,
quae
concupivit videre astra,
reliquit vitam in astris.

Morale.
Sis contentus
tua sorte.
Fuere nonnulli
qui,
si mansissent humiles,
fuissent tuti;
facti sublimes,
inciderunt in pericula.

illustration from a 17th-century Aesop

64. De Cancro et eius Matre

Mater monet 

Cancrum retrogradum
ut eat antrorsum.
Filius respondet,
"Mater,
i prae;
sequar."

Morale.
Reprehenderis nullum
vitii,
cuius
ipse queas reprehendi.

illustration by Heighway

65. De Sole et Aquilone

Sol et Aquilo certant
uter sit fortior.
Est conventum ab illis
experiri vires
in viatorem,
ut ferat palmam
qui
excusserit manticam.
Boreas
aggreditur viatorem
horrisono nimbo,
at ille
non desistit duplicare amictum
gradiendo.
Sol
experitur suas vires,
nimboque
paulatim evicto,
emittit radios.
Viator
incipit aestuare, sudare, anhelare;
tandem,
nequiens progredi,
residet
sub frondoso nemore.
Ita
victoria contigit 

soli.

Morale.
Id
saepe obtinetur
mansuetudine,
quod
non potest extorqueri
vi.

illustration by Robinson

Clarke: Latin (12)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section. 

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 56-60

56. De Haedo et Lupo
Haedus,
prospectans e fenestra,
audebat
lacessere lupum praetereuntem
convitiis.
Cui
lupus ait,
"Sceleste,
tu
non convitiaris mihi,
sed locus."
Morale.
Tempus et locus
semper addunt audaciam
homini.

illustration from a 19th-century Croxall

57. De Leone et Capra

Leo,

forte
conspicatus capram
ambulantem edita rupe,
monet
ut descendat
in viride pratum.
Capra inquit, 

"Fortasse facerem,
si tu abesses,
qui
non suades mihi istud
ut ego
capiam ullam voluptatem inde,
sed
ut tu habeas
quod, famelicus, vores."

Morale.
Ne habeas fidem
omnibus,
nam
quidam
non consulunt tibi,
sed sibi.

illustration from Steinhowel's Aesop

58. De Vulture Aliisque Avibus

Vultur adsimulat
se celebrare
annuum natalem;
invitat aviculas
ad cenam.
Fere omnes veniunt;
accipit venientes
magno plausu favoribusque,
vultur laniat acceptas.

Morale.
Omnes
non sunt amici
qui dicunt blande, 

aut simulant
se facere benigne.

illustration from Steinhowel's Aesop

59. De Anseribus et Gruibus

Anseres pascebantur
simul cum gruibus
eodem agro.
Grues,
conspicatae rusticos,
leves, avolant;
anseres capiuntur,
qui,
impediti onere corporis,
non poterant subvolare.

Morale.
Urbe
expugnata ab hostibus,
inops
facile subducit se,
at dives, captus,
servit.
In bello
divitiae sunt
magis oneri
quam usui.

illustration from the Medici Aesop

60. De Anu et Ancillis

Quaedam anus
habebat domi
complures ancillas,
quas
quotidie excitabat ad opus
ad cantum galli,
quem habebat domi,
antequam lucesceret.
Ancillae tandem,
commotae taedio
quotidiani negotii,
obtruncant gallum,
sperantes jam,
illo necato,
sese dormituras
usque ad meridiem.
Sed
haec spes
decepit eas,
nam
hera,
ut rescivit
gallum interemptum,
deinceps
jubet eas surgere
intempesta nocte.

Morale.
Non pauci,
dum student
evitare malum,
incidunt in gravius.

illustration by Barlow

Clarke: Latin (11)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section. 

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 51-55

51. De Leone et Rana

Leo,
cum audiret Ranam
loquacem magni,
putans
esse aliquod magnum animal,
vertit se retro
et,

stans parum,
videt ranam
exeuntem e stagno,
quam
statim, indignabundus, 

conculcavit pedibus,
inquiens, 

"Non movebis amplius
ullum animal
clamore
ut perspiciat te."

Morale.
Fabula significat
quod
apud verbosos
nihil reperitur
praeter linguam.

illustration by Crane

52. De Formica et Columba

Formica, sitiens,
venit ad fontem,
ut biberet;
forte
incidit in puteum.
Columba,
supersidens arborem
imminentem fonti,
cum conspiceret
formicam obrui aquis,
frangit ramulum
ex arbore,
quem
dejicit sine mora
in fontem.
Formica,
conscendens hunc,
servatur.
Auceps venit
ut capiat columbam.
Formica,
percipiens id,
mordet unum 

ex pedibus aucupis;
columba avolat.

Morale.
Fabula significat
cum bruta
sunt grata in beneficos,
eo magis
ii debent esse
qui sunt participes rationis.

illustration by Steinhowel

53. De Pavone et Pica

Gens avium,
cum vagaretur libere,
optabat
regem dari sibi.
Pavo putabat
se imprimis dignum
qui eligeretur
quia esset formosissimus.
Hoc accepto in regem,
pica inquit,
"O rex,
si,
te imperante,
aquila coeperit
insequi nos perstrenue,
ut solet,
quo modo abiges illam?
Quo pacto
servabis nos?"

Morale.
In principe,
forma
non est tam spectanda
quam fortitudo corporis
et prudentia.

illustration by Barlow

54. De Aegroto et Medico
Medicus
curabat aegrotum;
tandem
ille moritur.
Tum medicus
inquit ad cognatos,
"Hic peribat
intemperantia."
Morale.
Nisi quis reliquerit
bibacitatem et libidinem
mature,
aut
nunquam perveniet ad senectutem,
aut
est habiturus perbrevem senectutem.

illustration from the Medici Aesop

55. De Leone et Aliis
Leo, Asinus et Vulpes
eunt venatum.
Ampla venatio capitur;
capta,
est jussa partiri.
Asino ponente
singulis
singulas partes,
Leo
irrugiebat,
rapit Asinum,
ac laniat.
Postea
dat id negotii
Vulpeculae,
quae, astutior,
cum,
longe optima parte proposita,
reservavisset vix minimam,
Leo rogat,
"A quo sic docta?"
Cui illa inquit,
"Calamitas Asini
docuit me."
Morale.
Ille est felix,
quem
aliena pericula
faciunt cautum.

illustration by Heighway

Desbillons: Cancer et eius Filius

This is a poem intended for my anthology of Latin Aesopic poetry. I'm accumulating the materials for the anthology in a Google Docs folder, including a document for this poem where you will find vocabulary and notes. Comments, questions, and suggestions are welcome! You can use the "comment" feature in the Google Doc, which I will be updating with revisions. Today's poem is by Desbillons (1711-1789).

Cancer et eius Filius

Ut prorsus iret, filium retrogradum

Cancer monebat; at filius, "I prae! Sequar."

Cuiquam ne objicias, quod tibi objici potest.

Crabs usually walk sideways, which is not exactly "retrograde" as the poem says, although some crabs do move backwards. The English word "crabwise" means "sideways."

Here is the poem written out in English prose order to help in reading:

Cancer monebat

retrogradum filium

ut iret prorsus; 

at filius [dixit], 

"I prae! 

Sequar."

Ne objicias cuiquam, 

quod potest objici tibi.

And here's the meter marked:

Ut pror · sus i · ret, fi · lium · retro · gradum

cancer · mone · bat; at · filius: · I prae, · sequar.

Cuiquam · n~ objici · as, quod · tib~ ob · jici · potest.

You can find illustrations for the fable here. Here is Heighway's illustration:

Meanwhile, for more, here are the other Desbillons poems I've posted so far here at the blog. :-)

Barth: Calvaria

This is a poem intended for my anthology of Latin Aesopic poetry. I'm accumulating the materials for the anthology in a Google Docs folder, including a document for this poem where you will find vocabulary and notes. Comments, questions, and suggestions are welcome! You can use the "comment" feature in the Google Doc, which I will be updating with revisions. Today's poem is by Caspar von Barth (1587-1658).

Calvaria

In triviis quondam, Calvaria glabra jacebat,

Reliquiae humani capitis cui Fata supremum

Invidere decus. Puer hanc petulante lapillo

Insultans petit, et convicia plurima jactat.

At lapis, impulsu teretis rejectus ab Ossis,

Insiluit faciem fugientis, et aspera rupit

Vulnere letali confinia frontis et auris.

The use of the phrase a teretis ossis with the passive participle rejectus makes the skull a character in the story: the skull throws back the stone! The boy's face is also described as if we are seeing it from the point of view of the skull: the skull is smooth, but the boy's face is all bumpy by comparison.

Here is the poem written out in English prose order to help in reading:

quondam

in triviis 

glabra calvaria iacebat,

relliquiae humani capitis, 

cui fata invidere 

supremum decus. 

Puer, insultans,

petit hanc 

petulante lapillo, 

et iactat plurima convicia.

at lapis,

reiectus ab teretis ossis,

impulsu 

insiluit faciem (pueri) fugientis, 

et rupit

aspera confinia frontis et auris

letali vulnere.

And here's the meter marked:

In trivi·is quon·dam Cal·varia · glabra ia·cebat

Relliqui·~ huma·ni capi·tis, cui · fata su·premum

Invi·dere de·cus. Puer · hanc petu·lante la·pillo

Insul·tans petit, · et con·vicia · plurima · iactat.

At lapis · impul·su tere·tis re·iectus ab · ossis

Insilu·it faci·em fugi·entis, et · aspera · rupit

Vulnere · leta·li con·finia · frontis et · auris.

wallpaper.com

Meanwhile, for more, here are the other hexameter poems I've posted so far here at the blog. :-)

Barth: Vulpis et Uva

This is a poem intended for my anthology of Latin Aesopic poetry. I'm accumulating the materials for the anthology in a Google Docs folder, including a document for this poem where you will find vocabulary and notes. Comments, questions, and suggestions are welcome! You can use the "comment" feature in the Google Doc, which I will be updating with revisions. Today's poem is by Caspar von Barth (1587-1658).

Vulpis et Uva

Uvam impendentem nequiens comprendere saltu,

Omnia tentasset cum jam, vulpecula dixit,

"Immatura etiam gallaque es plena virenti!

Nos, nisi decoctis Phoebo, non vescimur uvis."

Ridicule haec homines, nequeunt quae prendere, temnunt.

This classic fable about the fox and the supposedly sour grapes gives rise to the English saying, "Sour grapes!" In this poem, the sour grapes are associated with sour wine, galla, made from green grapes that are not yet ripe.

Here is the poem written out in English prose order to help in reading:

vulpecula,

nequiens comprendere impendentem uvam

saltu,

cum iam tentasset omnia,

dixit:

"(tu) es immatura etiam 

et plena virenti galla!

nos non vescimur uvis, 

nisi decoctis Phoebo."

homines ridicule temnunt haec

quae nequeunt prendere.

And here's the hexameter meter marked:

Uv~ im·penden·tem nequi·ens com·prendere · saltu

Omnia · tentas·set cum · iam, vul·pecula · dixit

Imma·tur~ eti·am gal·laqu~ es · plena vi·renti,

Nos, nisi · decoc·tis Phoe·bo, non · vescimur · uvis.

Ridicu·l~ haec homi·nes neque·unt quae · prendere · temnunt.

You can find illustrations for the fable here. This illustration is from a 17th-century Aesop:

Meanwhile, for more, here are the other hexameter poems I've posted so far here at the blog. :-)

Clarke: Latin (10)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section.

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 46-50

46. De Aquila et Corvo

Aquila devolat
editissima rupe
in tergum agni.
Corvus, 

videns id,
gestit, 

veluti simia,
imitari aquilam.
Dimittit se 

in vellus arietis;
dimissus, impeditur;
impeditus, comprehenditur;
comprehensus, projicitur pueris.

Morale.
Quisque
aestimet se sua,
non virtute aliorum.
Tentes id 

quod possis facere.

illustration by Tenniel

47. De Invido Cane et Bove

Canis
decumbebat praesepi
pleno faeni;
bos venit
ut comedat.
Ille, 

surrigens sese, 
prohibet.
Bos inquit,
"Dii perdant te
cum isthac tua invidia,
qui
nec vesceris faeno
nec sinis me vesci."

Morale.
Plerique sunt 

eo ingenio
ut invideant ea aliis,
quae
sunt nulli usui sibi.

illustration by Bennett

48. De Cornicula et Ove

Cornicula strepitat
in dorso oviculae;
ovis inquit,
"Si obstreperes sic
cani,
ferres infortunium."
At cornicula inquit,
"Scio
quibus insultem:
molesta placidis,
amica saevis."

Morale.
Mali insultant
innocenti et miti,
sed nemo irritat
feroces et malignos.

illustration by Eksergian

49. De Pavone et Luscinia

Pavo
queritur apud Junonem,
conjugem et sororem Jovis,
lusciniam cantillare suaviter;
se irrideri ab omnibus
ob raucam ravim.
Cui 

Juno inquit,
"Luscinia
longe superat in cantu,
tu plumis;
quisque
habet suam dotem
a Diis.
Decet unumquemque
esse contentum
sua sorte."

Morale.
Sumamus ea
quae Deus largitur
grato animo,
neque quaeramus majora.

illustration by Crane

50. De Senicula Mustela et Muribus

Mustela, 

carens viribus 

prae senio, 

non valebat insequi mures 

jam ita ut solebat; 

coepit meditari dolum. 

Abscondit se 

in colliculo farinae, 

sic sperans 

fore ut venetur 

citra laborem. 

Mures accurrunt 

et, 

dum cupiunt esitare farinam, 

omnes devorantur 

ad unum 

a mustela.

Morale.
Ubi quisquam
fuerit destitutus viribus,
est opus ingenio.
Lysander Lacedaemonius
solebat dicere:

subinde,
quo 

leonina pellis non perveniret,
vulpinam esse assumendam.

illustration from a 17th-century Phaedrus