Saturday, October 28, 2023

200 Poems So Far

I've been having so much fun exploring the world of (mostly short) Aesop's fables in Latin verse, and I have now written up 200 of them as Google Docs. Slowly but surely I'll blog them here, but for now, here is a list of all the poems, linked to their Google Doc.


from Steinhowel's Aesop

  1. abies et arundo [iambic]
  2. accipiter et columbae [elegiac]
  3. accipiter et luscinia [hexameter]
  4. alcides [elegiac]
  5. alta contemplans [elegiac]
  6. anguilla et anguis [iambic]
  7. anguilla et serpens [hexameter]
  8. anguis et lima [iambic]
  9. anseres et grues [iambic]
  10. anus ad amphoram [Iambic]
  11. aquila et corvus [iambic]
  12. aquila et pavo [iambic]
  13. aquila propriis pennis [hexameter]
  14. arbores [iambic]
  15. asellus aeger et lupus [iambic]
  16. asellus et liber [iambic]
  17. asellus viridis [iambic]
  18. asinus ad lyram [iambic]
  19. asinus et aper [hexameter]
  20. asinus, simia, et talpa [iambic]
  21. asinus, simius, et talpa [iambic]
  22. astrologus [hexameter]
  23. auceps, palumbus, serpens [iambic]
  24. avarus et thesaurus [iambic]
  25. avium et piscium fedus [iambic]
  26. bos et vitula [iambic]
  27. bos philosophus [iambic]
  28. boves et lanius [iambic]
  29. calvaria [hexameter]
  30. camelus [elegiac]
  31. camelus et iupiter [iambic]
  32. camelus optans cornua [iambic]
  33. cancer et eius filius [iambic]
  34. cancer et vulpis [iambic]
  35. cancri [iambic]
  36. cancri [elegiac]
  37. canes duo [iambic]
  38. canes famelici [iambic]
  39. canis carnem ferens [elegiac]
  40. canis carnem ferens [Iambic]
  41. canis et bos [iambic]
  42. canis et lapis [elegiac]
  43. canis et lepores duo [iambic]
  44. canis et taurus [iambic]
  45. canis et vulpis [iambic]
  46. captivus ob gulam [elegiac]
  47. carbonarius et fullo [iambic]
  48. caseus et felis [iambic]
  49. cera et later [iambic]
  50. cerva et vitis [hexameter]


  51. cerva, venator et leo [iambic]
  52. cochlea et simius [iambic]
  53. cochleae [hexameter]
  54. columba et cornix [iambic]
  55. columba sitiens [iambic]
  56. columbae et accipiter [iambic]
  57. cornicula et columba [iambic]
  58. cornix et hirundo [iambic]
  59. corvus et serpens [iambic]
  60. corvus et urna [iambic]
  61. corvus nimium loquax [iambic]
  62. crocodilus et vulpis [iambic]
  63. cucurbita [elegiac]
  64. culex et taurus [iambic]
  65. cynicus et rex [iambic]
  66. de asino et lupo [elegiac]
  67. de cane et umbra [elegiac]
  68. de successu improborum [Iambic]
  69. de vulpe et uva [Iambic]
  70. equus aegrotans et canis [iambic]
  71. equus promissor [iambic]
  72. fiber [elegiac]
  73. ficus et aves [iambic]
  74. fullo et carbonarius [hexameter]
  75. fures et gallus [iambic]
  76. gallina auripara [elegiac]
  77. gallina et ova crocodili [iambic]
  78. gallina et serpens [iambic]
  79. gallina ova pariens aurea [iambic]
  80. gallinae et perdix [hexameter]
  81. gallinae in cavea [elegiac]
  82. gallus et cochlea [iambic]
  83. gallus et vultur [iambic]
  84. gladius [iambic]
  85. gladius et viator [iambic]
  86. grues et anseres [iambic]
  87. haedus et lupus [iambic]
  88. haedus super tecto [iambic]
  89. hector [elegiac]
  90. hircus maior et minores [iambic]
  91. homo et arbores [iambic]
  92. homo et leo [iambic]
  93. ignis et eius repertor [iambic]
  94. impossibile [elegiac]
  95. in desciscentes [elegiac]
  96. inanis impetus [elegiac]
  97. iupiter et vipera [elegiac]
  98. iusta ultio [elegiac]
  99. lacerta et testudo [iambic]
  100. latrunculorum ludus [iambic]
  101. leaena et aper [elegiac]
  102. leaena et vulpes [iambic]


  103. leo et capra [iambic]
  104. leo et rana [iambic]
  105. leo furiosus et lepus [iambic]
  106. leo iratus [iambic]
  107. leo senex et vulpis [iambic]
  108. luporum legati [iambic]
  109. lupus et caput [elegiac]
  110. lupus et haedus [iambic]
  111. membra et venter [iambic]
  112. mentem, non formam [iambic]
  113. milvus aegrotans [iambic]
  114. milvus edax [elegiac]
  115. milvus et agricola [iambic]
  116. mons parturiens [iambic]
  117. mors et rusticus [iambic]
  118. mulier et gallina [iambic]
  119. mus et milvius [iambic]
  120. muscae [iambic]
  121. mustela et columba [iambic]
  122. mutuum auxilium [elegiac]
  123. myrtus et arbor magna [iambic]
  124. myrtus et quercus [iambic]
  125. noctua et gallus [iambic]
  126. non tibi sed religioni [iambic]
  127. nux [elegiac]
  128. oblivio [elegiac]
  129. obnoxia infirmitas [elegiac]
  130. olitor et sepes [iambic]
  131. ovis et cornicula [iambic]
  132. pardus et vulpis [iambic]
  133. pastor et capella [Iambic]
  134. pavo vocem optans [hexameter]
  135. pica et columba [iambic]
  136. piscator cum tibia [hexameter]
  137. piscator et pisciculus [iambic]
  138. piscator et thunnus [iambic]
  139. piscator turbans aquam [hexameter]
  140. piscatores et thunnus [hexameter]
  141. pisces [iambic]
  142. piscis [iambic]
  143. poma et sterquilinium [hexameter]
  144. porcus et sturni [iambic]
  145. puer et agricolae [iambic]
  146. puer et coluber [iambic]
  147. puer et fortuna [iambic]
  148. puer et scorpius [iambic]
  149. puer et turbo [iambic]
  150. pulex et camelus [iambic]
  151. pulex et camelus [iambic]
  152. pulex et homo [iambic]

  153. quercus et edera [iambic]
  154. rosa et amarantus [iambic]
  155. rota et vector [elegiac]
  156. rustici et sarmenta [iambic]
  157. rusticus et silva [iambic]
  158. scarabaeus et aquila [elegiac]
  159. securis et arbores [iambic]
  160. serpens et lacerta [Iambic]
  161. serpens misericordi nociva [Iambic]
  162. sibi damnum [elegiac]
  163. sidera et sol [iambic]
  164. simia et nux [iambic]
  165. simia et vulpis [iambic]
  166. simis et eius filius [iambic]
  167. simius et vulpecula [iambic]
  168. simius et vulpes [Iambic]
  169. socrates [Iambic]
  170. sol et noctua [iambic]
  171. spicae [iambic]
  172. suasor [elegiac]
  173. sus et apes [iambic]
  174. sus et leaena [iambic]
  175. sus opima [iambic]
  176. tauri quattuor et leo [iambic]
  177. taurus et villicus [iambic]
  178. taurus et vitulus [Iambic]
  179. thales et ancilla [iambic]
  180. ursa et leaena [iambic]
  181. ursus et vulpis [iambic]
  182. uxor summersa et vir [hexameter]
  183. vates [hexameter]
  184. vir semicanus [iambic]
  185. vitia hominum [Iambic]
  186. vulpecula et gallina [iambic]
  187. vulpes et larva [hexameter]
  188. vulpes et rubus [hexameter]
  189. vulpes et uva [hexameter]
  190. vulpes in hominem versa [iambic]
  191. vulpis [iambic]
  192. vulpis ad personam [Iambic]
  193. vulpis et canis [iambic]
  194. vulpis et iupiter [iambic]
  195. vulpis et larva [iambic]
  196. vulpis et leo [hexameter]
  197. vulpis et rubus [iambic]
  198. vulpis et uva [hexameter]
  199. vulpis sine cauda [iambic]
  200. vultur et aliae aves [iambic]


illustration from Steinhowel's Aesop


Friday, October 27, 2023

Clarke: Latin (31)

Here are some more fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop, where you can find English translations of these fables. You can also click here for all the Clarke fables at this blog.

151. De Ove Convitiante Pastori
Ovis
convitiabatur pastori,
quod,
non contentus lacte
quod
mulgebat ab ea
in suum usum
et usum filiorum,
insuper
denudaret illam vellere.
Tunc
pastor, iratus,
trahebat eius filium
ad mortem.
Ovis inquit,
"Quid peius
potes facere mihi?"
Pastor inquit, 
"Occidam te
et projiciam
devorandam lupis et canibus."
Ovis siluit,
formidans
adhuc majora mala.
Morale.
Haec fabula indicat
homines
non debere excandescere
in Deum
si permittat
divitias et filios auferri
ipsis,
cum possit inferre
etiam majora supplicia
ipsis
et viventibus et mortuis.


152. De Auriga et Rota Currus Stridente
Auriga
interrogabat currum
quare rota,
quae erat deterior,
strideret,
cum ceteri
non facerent idem?
Cui
currus inquit,
"Aegroti
semper consueverunt
esse morosi et queruli."
Morale.
Haec fabula indicat
mala
semper solere
impellere homines
ad querimoniam.

153. De Viro Volente Experiri Amicos
Quidam vir,
admodum dives et liberalis,
habebat
magnam copiam amicorum,
quos
saepe invitabat
ad cenam,
ad quam
accedebant libentissime.
Autem,
volens experiri
an essent fideles sibi
in laboribus et periculis,
convocavit eos omnes,
dicens
inimicos esse obortos sibi
quos statuit occidere;
quare,
armis correptis,
irent secum
ut ulciscerentur injurias
illatas sibi.
Tum
omnes coeperunt
excusare se,
praeter duos.
Igitur,
ceteris repudiatis,
habuit tantum illos duos
in numero amicorum.
Morale.
Haec fabula indicat
adversam fortunam
esse
optimum experimentum amicitiae.


154. De Vulpe Laudante Carnem Leporis Cani
Cum vulpes
fugeretur a cane
et jamjam esset capienda,
nec cognoscerat
ullam aliam viam evadendi,
inquit, 
"O canis,
quid cupis perdere me,
cuius caro
non potest esse
ulli usui tibi?
Cape potius
illum leporem
(etenim lepus aderat prope),
cuius carnem
mortales dicunt
esse suavissimam.
Igitur canis,
motus consilio vulpis,
vulpe omissa,
insecutus est leporem, 
quem tamen
non potuit capere
ob eius incredibilem velocitatem.
Post paucos dies
lepus,
conveniens vulpem,
accusabat eam vehementer
(etenim audierat eius verba)
quod
demonstrasset se cani.
Cui
vulpes inquit, 
"Lepus,
quid accusas me,
cum laudavi te tantopere?
Quid diceres,
si vituperassem te?"
Morale.
Haec fabula indicat
homines
machinari perniciem aliis
sub specie laudationis.


155. De Lepore Petente Calliditatem et Vulpe Celeritatem a Jove
Lepus et vulpes
petebant a Jove:
haec,
ut adjungeret celeritatem
suae calliditati;
ille,
ut adjungeret calliditatem
suae celeritati.
Quibus
Jupiter ita respondit,
"Elargiti sumus munera
singulis animantibus
ab origine mundi
e nostro liberalissimo sinu,
sed
dedisse omnia
uni
fuisset injuria aliorum."
Morale.
Haec fabula indicat
Deum
esse largitum sua munera
ita aequali lance
ut quisque debeat
esse contentus sua sorte.

illustration by Tenniel (for another fable)


Thursday, October 26, 2023

Clarke: Latin (30)

Here are some more fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop, where you can find English translations of these fables. You can also click here for all the Clarke fables at this blog.


146. De Lupo Induto Pelle Ovis, qui Devorabat Gregem
Lupus,
indutus pelle ovis,
immiscuit se
gregi ovium,
et quotidie
occidebat aliquam ex eis;
quod 
cum pastor animadvertisset,
suspendit illum
in altissima arbore.
Autem,
ceteris pastoribus interrogantibus
cur suspendisset ovem, 
aiebat, 
"Quidem
pellis est
ovis,
ut videtis;
autem
opera erant
lupi."
Morale.
Haec fabula indicat
homines
non esse judicandos
ex habitu
sed
ex operibus,
quoniam
multi
faciunt lupina opera
sub vestimentis ovium.


147. De Cane Occidente Oves sui Domini
Quidam pastor
dederat suas oves
cani
custodiendas,
pascens illum
optimis cibis.
At ille
saepe occidebat
aliquam ovem;
quod
cum pastor animadvertisset,
capiens canem,
volebat
occidere eum.
Cui
canis inquit,
"Quare cupis
perdere me?
Sum unus
ex tuis domesticis;
potius
interfice lupum,
qui
continuo insidiatur
tuo ovili."
"Imo,"
inquit pastor,
"puto te
magis dignum morte
quam lupum:
etenim ille
profitetur se
meum hostem palam;
vero tu,
sub specie amicitiae,
quotidie imminuis
meum gregem."
Morale.
Haec fabula indicat
eos
esse puniendos
longe magis
qui
laedunt nos
sub specie amicitiae
quam
qui
profitentur se
nostros inimicos palam.



148. De Ariete Pugnante cum Tauro
Erat quidam aries
inter oves,
qui habebat
tam firmum caput
et cornua
ut statim et facile
superaret ceteros arietes;
quare,
cum inveniret
nullum arietem amplius
qui auderet
obsistere sibi
occursanti,
elatus crebris victoriis,
ausus est
provocare taurum
ad pugnam.
Sed primo congressu,
cum arietavisset
in frontem tauri,
est reprecussus
tam atroci ictu
ut fere moriens,
diceret haec,
"Stultus ego! 
Quid egi?
Cur ausus sum
lacessere
tam potentem adversarium
cui
natura creavit me
imparem?"
Morale.
Haec fabula indicat
non esse certandum
cum potentioribus.


149. De Aquila Rapiente Filios Cuniculi
Aquila,
nidulata in altissima arbore,
rapuerat filios cuniculi,
qui pascebatur
non longe illinc,
praedam suorum pullorum,
quam
cuniculus orabat
blandis verbis
ut dignaretur
restituere suos filios sibi.
At illa,
arbitrans
eum esse
pusillum et terrestre animal,
dilacerabat eos unguibus
quos
apponebat suis pullis
epulandos
in conspectu matris.
Tunc cuniculus,
commotus
morte suorum filiorum,
haud permisit
hanc injuriam
abire impunitam;
etenim
effodit arborem
radicitus
quae
sustinebat nidum;
quae,
procidens
levi impulsu ventorum, 
dejecit pullos aquilae,
adhuc implumes,
in humum,
qui,
depasti a feris,
praebuerunt solatium doloris
cuniculo.
Morale.
Haec fabula indicat
neminem,
fretum sua potentia,
debere
despicere imbecilliores,
cum
aliquando
infirmiores
ulciscantur injurias potentiorum.


150. De Lupo, Pisce Fluvii, Affectante Regnum Maris
Erat lupus
in quodam amne
qui
excedebat ceteros pisces
eiusdem fluminis
in pulchritudine, magnitudine,
ac robore;
unde
omnes admirabantur
et afficiebant eum
maximo honore.
Quare,
elatus superbia,
coepit appetere
majorem principatum.
Igitur,
amne relicto
in quo
regnaverat multos annos,
ingressus est mare
ut vendicaret regnum eius
sibi.
Sed,
offendens delphinum
mirae magnitudinis
qui
regnabat in illo,
est ita insectatus ab illo
ut, aufugiens,
vix ingrederetur
ostium amnis
unde
ausus est exire
non amplius.
Morale.
Haec fabula
admonet nos
ut,
contenti nostris rebus,
ne appetamus
quae sunt
longe majora nostris viribus.



Wednesday, October 25, 2023

Clarke: Latin (29)

Here are some more fables from H. Clarke's Latin textbook Fabulae Aesopi selectae, or, Select fables of Aesop, and you can click here for all the fables reposted from this book at the blog.


141. De Lupo Suadente Histrici ut Deponeret sua Tela
Lupus, esuriens,
intenderat animum
in histricem, 
quam tamen
non audebat invadere
quia
erat munita undique
sagittis.
Autem, 
astutia excogitata 
perdendi eam,
coepit 
suadere illi
ne portaret 
tantum onus telorum 
tergo 
tempore pacis, 
quando quidem 
sagittarii 
non portarent aliquid, 
nisi 
cum tempus proelii instaret.
Cui histrix inquit, 
"Est credendum 
semper esse tempus proeliandi 
adversus lupum."
Morale.
Haec fabula innuit
sapientem virum oportere
semper esse munitum
adversus fraudes
inimicorum et hostium.


142. De Mure Liberante Milvum
Mus,
conspicatus milvum
implicitum laqueo aucupis,
misertus est avis,
quamvis inimicae sibi,
vinculisque abrosis
dentibus,
fecit viam sibi
evolandi.
Milvus,
immemor tanti beneficii,
ubi vidit se solutum,
corripiens murem
suspicantem nil tale,
laceravit 
unguibus et rostro.
Morale.
Haec fabula indicat
malignos viros solere
rependere gratias huius modi
suis benefactoribus.


143. De Cochlea Petente a Jove, ut Posset Ferre suam Domum Secum
Cum Jupiter,
ab exordio mundi,
elargiretur singulis animalibus
munera
quae petiissent,
cochlea petiit ab eo
ut posset
circumferre suam domum.
Interrogata a Jove,
quare
exposceret tale munus ab eo,
quod
futurum erat
grave et molestum illi, 
inquit, 
"Malo
ferre tam grave onus
perpetuo
quam
non posse
vitare malum vicinum,
cum mihi libuerit."
Morale. 
Haec fabula indicat 
vicinitatem malorum 
fugiendam
omni incommodo.

Iuppiter et Coclea


144. De Herinaceo Ejiciente Viperam Hospitem
Herinaceus, 
praesentiens 
hiemem adventare, 
rogavit viperam
ut concederet locum sibi 
in sua caverna 
adversus vim frigoris; 
quod
cum illa fecisset,
herinaceus,
pervolvens se
huc atque illuc,
pungebat viperam
acumine spinarum
et torquebat vehementer.
Illa,
videns
se male tractatam
quando suscepit herinaceum
hospitio,
orabat eum
blandis verbis
ut exiret,
cum locus esset
nimis angustus
duobus.
Cui
herinaceus inquit,
"Exeat
qui
nequit manere hic."
Quare vipera,
sentiens
non esse locum sibi
ibi, 
cessit illinc
ex hospitio.
Morale.
Haec fabula indicat
eos
non esse admittendos
in consortium
qui
possunt ejicere nos.



145. De Quodam Agricola et Poeta
Quidam agricola,
accedens ad poetam
cuius agros colebat,
cum offendisset eum
solum
inter libros,
interrogabat eum
quo pacto
posset vivere ita solus.
Cui
ille inquit, 
"Tantum coepi
esse solus,
postquam advenisti huc."
Morale.
Haec fabula indicat
eruditos viros,
qui
continuo stipantur
turba doctissimorum virorum,
tunc esse solos,
cum fuerint
inter illiteratos homines.



Tuesday, October 24, 2023

Phaedrus (Extra): Homo et Leo

You can read more about Phaedrus at Wikipedia, and here are all the Phaedrus poems I have posted at this blog, plus the reconstructed Phaedrus poems too. This reconstruction comes from the work of Marquard Gude, a.k.a. Gudius. I chose this poem today because I wrote a post about different versions of this same fable in English: The Hunter and the Lion, Disputing.

25. Homo et Leo
Homo et Leo
Homo certabat cum Leone, fortior
Quis esset, litisque huius testimonium
Dum quaerunt, ad sepulcrum tandem venerunt,
Elisis in quo ab homine pictum faucibus
Leonem ostendit, argumentum virium.
Leo respondit: humana hoc pictum manu:
Videres hominem deiectum, si pingere
Leones scirent. Sed ego testimonium
Dabo virtutis certius. Ad spectaculum
Induxit hominem; monstrans ubi bona fide
Enectos a leonibus homines ait:
Non est colorum testimoniis opus;
Hic exhibetur vera virtus actibus.
Colore frustra mendaces uti docet
Fabella, certa cum datur probatio.

Here is that poem written out in English prose order to help in reading:

homo certabat cum leone, 
quis esset fortior, 
et, 
dum quaerunt 
testimonium litis huius, 
tandem 
venerunt ad sepulcrum,
in quo
ostendit leonem
pictum ab homine
elisis faucibus, 
argumentum virium.
leo respondit,
"hoc pictum
humana manu;
videres 
deiectum hominem, 
si leones scirent pingere. 
sed ego 
dabo certius testimonium
virtutis."
ad spectaculum
induxit hominem; 
ubi,
monstrans 
bona fide
homines
enectos a leonibus,
ait,
"opus non est 
testimoniis colorum;
hic 
vera virtus exhibetur 
actibus."
fabella docet
mendaces uti colore
frustra, 
cum certa probatio datur.

This version of the fable emphasizes the contrast between art and truth, with the man adducing a work of art for his argument, while the lion presents a real spectacle as his proof. You can find out about other ways of telling this story here: The Hunter and the Lion, Disputing.

The meter is iambic:

Homo · certa·bat cum · Leo·ne, for·tior
Quis es·set, li·tisqu~ hui·us tes·timo·nium
Dum quae·runt, ad · sepul·crum tan·dem ve·nerunt,
Eli·sis in · qu~ ab homi·ne pic·tum fau·cibus
Leo·n~ osten·dit, ar·gumen·tum vi·rium.
Leo · respon·dit: hu·man~ hoc · pictum · manu:
Vide·res homi·nem de·iectum · si pin·gere
Leo·nes sci·rent. Sed e·go tes·timo·nium
Dabo · virtu·tis cer·tius. Ad · specta·culum
Indux·it hom·inem; mon·strans ubi · bona · fide
Enec·tos a · leo·nibus ho·mines · ait:
Non est · colo·rum tes·timo·niis · opus;
Hic ex·hibe·tur ve·ra vir·tus ac·tibus.
Colo·re frus·tra men·daces · uti · docet
Fabel·la, cer·ta cum · datur · proba·tio.

Here is an illustration by Walter Crane; you can see more illustrations here.



Saturday, October 21, 2023

Clarke: Latin (28)

Here are some more fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop, where you can find English translations of these fables. You can also click here for all the Clarke fables at this blog.

136. De Asino Aegrotante et Lupis Visitantibus Eum
Asinus aegrotabat, 
et fama exiverat 
eum moriturum cito; 
igitur, 
cum lupi venissent 
ad visendum eum 
et peterent a filio
quomodo 
eius pater valeret, 
ille respondit 
per rimulam ostii,
"melius quam velletis."
Morale. 
Haec fabula indicat 
quod 
multi fingunt 
ferre mortem aliorum 
cum molestia, 
quos tamen 
cupiunt 
interire celeriter.

Lupi et Asinus Aegrotus


137. De Nuce, Asino, et Muliere
Quaedam mulier
interrogabat nucem,
nascentem
viam secus,
quae
impetebatur saxis
a populo praetereunte,
quare esset ita amens
ut
quo caederetur
pluribus et maioribus verberibus,
eo procrearet
plures et praestantiores fructus?
Cui inquit,
"esne immemor proverbii
dicentis ita: 
nux, asinus, et mulier 
sunt ligati simili lege; 
haec tria
faciunt nil recte,
si verbera cessant.
Morale.
Haec fabula indicat
homines
saepe solere
confodere se
propriis iaculis.


138. De Asino Non Inveniente Finem Laborum
Asinus
angebatur plurimum
hiberno tempore
quod
afficeretur nimio frigore
et
haberet durum victum palearum;
quare
optabat vernam temperiem
et teneras herbas.
Sed cum ver advenisset,
et cogeretur a domino,
qui erat figulus,
deferre argillam in aream
et lignum ad fornacem,
et inde
lateres et tegulas ad diversa loca;
pertaesus veris
in quo
tolerabat tot labores,
sperabat aestatem
ut dominus,
impeditus messe,
pateretur eum quiescere,
sed tunc quoque,
cum compelleretur
ferre messes in aream,
et inde triticum domum,
nec esset locus quieti sibi;
saltem sperabat
autumnum fore finem laborum;
sed,
cum
ne tunc quoque
cerneret finem malorum,
cum quotidie
vinum, poma, et lignum
essent portanda,
rursus efflagitabat
nivem et glaciem hiemis
ut tunc saltem
aliqua requies
concederetur sibi
a tantis laboribus.
Morale.
Haec fabula indicat
esse nulla tempora
praesentis vitae
quae non sunt subiecta
perpetuis laboribus.



139. De Mure, qui Volebat Contrahere Amicitiam cum Fele
Complures mures, 
commorantes in cavo parietis,
contemplabantur felem
quae incumbebat in tabulato,
capite demisso
et tristi vultu.
Tunc
unus ex iis inquit,
"hoc animal videtur
admodum benignum et mite;
etenim
praefert quandam sanctimoniam
ipso vultu;
volo
alloqui ipsam
et nectere indissolubilem amicitiam
cum ea,
quae,
cum dixisset
et accessisset propius,
erat captus
et dilaceratus a fele.
Tunc ceteri,
videntes hoc,
aiebant secum,
profecto
non est credendum temere
vultui.
Morale. 
Haec fabula innuit
homines
non esse judicandos
e vultu
sed
ex operibus;
cum
atroces lupi
saepe delitescant
sub ovina pelle.

Feles Senex et Mus


140. De Asino, qui Serviebat Ingrato Hero
Asinus,
qui
serviverat ingrato hero
multos annos
inoffenso pede,
semel, ut fit,
dum
esset pressus
gravi sarcina
et incederet
salebrosa via,
recidebat sub onere.
Tum
implacabilis dominus
compellebat eum
surgere multis verberibus,
nuncupans
ignavum et pigrum animal.
At miser asinus
dicebat secum,
inter haec verbera,
"infelix ego,
qui
sortitus sum
tam ingratum herum!
Nam
quamvis serviverim ei
multo tempore
sine offensa,
tamen
non compensat
hoc unum delictum
meis tot pristinis beneficiis. 
Morale. 
Haec fabula
conficta est in eos,
qui
immemores beneficiorum
collatorum sibi,
prosequuntur
etiam minimam offensam
sui benefactoris
atroci poena.




Friday, October 20, 2023

Clarke: Latin (27)

Here are some more fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop, where you can find English translations of these fables. You can also click here for all the Clarke fables at this blog.



131. De Avibus Volentibus Eligere Plures Reges
Aves consultabant 
de eligendis pluribus regibus, 
cum 
aquila sola 
non posset regere 
tantos greges volucrum, 
et fecissent satis voto, 
nisi destitissent a consilio 
monitu cornicis
quae, 
cum causa interrogabatur
cur non duceret 
plures reges eligendos, 
inquit, 
"quia multi sacci 
implentur difficilius
quam unus."
Morale. 
Haec fabula docet 
esse longe melius
gubernari ab uno
quam 
a multis principibus.


132. De Muliere, quae Dicebat, Se Velle Mori pro suo Viro
Quaedam matrona,
admodum pudica
et amantissima viri,
ferebat aegre
maritum detineri 
adversa valetudine.
Lamentabatur, ingemiscebat, 
et, 
ut testaretur suum amorem 
in virum, 
rogabat mortem ut, 
si esset ereptura maritum sibi, 
potius vellet occidere se
quam illum. 
Inter haec verba, 
cernit mortem venientem 
horribili aspectu, 
timore cuius 
perterrita
et iam paenitens 
sui voti, 
inquit, 
"ego non sum
quem petis; 
iacet in lecto
quem 
venisti occisura."
Morale. 
Haec fabula indicat
neminem esse 
adeo amantem amici
qui 
non malit esse bene sibi
quam alteri.

Femina, Maritus et Mors


133. De Adolescente Canente in Funere Matris
Quidam vir
prosequebatur defunctam uxorem, 
quae efferebatur ad sepulchrum 
lacrimis et fletibus; 
vero 
eius filius 
canebat.
Qui, 
cum increparetur a patre
ut amens
qui cantaret in funere matris
cum deberet 
esse maestus, 
et flere una secum, 
inquit, 
"mi pater, 
si conduxisti sacerdotes 
ut canerent, 
cur irasceris mihi 
concinenti gratis?" 
Cui pater inquit, 
"tuum officium
et sacerdotum 
non est idem."
Morale. 
Haec fabula indicat 
omnia 
non esse decora 
omnibus.


134. De Zelotypo Viro, qui Dederat Uxorem Custodiendam
Zelotypus vir 
dederat uxorem, 
quam 
compererat vivere 
parum pudice, 
cuidam amico,
cui fideret plurimum, 
custodiendam, 
pollicitus ingentem pecuniam
si observaret eam 
ita diligenter
ut nullo modo 
violaret conjugalem copulam. 
At ille, 
ubi expertus esset 
hanc custodiam 
nimis difficilem 
aliquot dies
et comperisset 
suum ingenium vinci 
versutia mulieris, 
accedens ad maritum, 
dixit
se nolle gerere 
hanc tam duram provinciam 
amplius; 
quandoquidem 
ne Argus quidem, 
qui fuit totus oculatus, 
posset custodire 
impudicam mulierem: 
addidit praeterea, 
si sit necesse, 
se malle deferre 
saccum plenum pulicibus 
in pratum 
quotidie integro anno, 
et sacco soluto, 
pascere eos inter herbas,
et vespere 
reducere omnes domum
quam 
servare impudicam mulierem 
uno die.
Morale.
Haec fabula indicat
nullos custodes
esse ita diligentes 
qui 
valeant custodire 
impudicas mulieres.


135. De Viro Recusant Clysteres
Quidam vir,
Germanus natione,
admodum dives, 
aegrotabat,
ad curandum quem 
plures medici accesserunt 
(etenim 
muscae convolant 
catervatim 
ad mel) 
unus quorum 
dicebat inter cetera 
esse opus clysteribus
si vellet convalescere; 
quod 
cum vir audiret,
insuetus medicinae huiusmodi, 
percitus furore, 
iubet medicos 
eiici domo, 
dicens
eos esse insanos
qui, 
cum caput doleret, 
vellent mederi podicem.
Morale. 
Haec fabula indicat
omnia, 
quamvis salutaria, 
vider
et aspera et obfutura 
insuetis et inexpertis.



Tuesday, October 17, 2023

Clarke: Latin (26)

Here are some more fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop, where you can find English translations of these fables. You can also click here for all the Clarke fables at this blog.


126. De Cera Appetente Duritiem
Cera ingemiscebat
se esse mollem
et procreatam penetrabilem
cuicumque levissimo ictui.
Autem,
videns lateres,
factos ex luto,
molliores multo, 
se pervenisse 
in tantam duritiem 
calore ignis
ut perdurarent multa saecula, 
iecit se 
in ignem
ut consequeretur 
eandem duritiem, 
sed, 
statim liquefacta, 
in igne 
est consumpta. 
Morale.
Haec fabula admonet 
ne appetamus 
quod est denegatum nobis 
a natura.



127. De Agricola Affectante Militiam et Mercaturam
Quidam agricola
ferebat aegre
se assidue volvere terram 
nec pervenire
ad magnas divitias
suis perpetuis laboribus.
Cum videret
nonnullos milites
qui
ita auxerant rem
bello
ut incederent
bene induti
et nutriti lautis epulis
agerent beatam vitam.
Igitur,
suis ovibus venditis
cum capris ac bobus,
emit equos et arma,
et profectus est
in militiam,
ubi,
cum esset pugnatum male
a suo imperatore,
non solum perdidit
quae habebat,
sed etiam
recepit
multa vulnera.
Quare,
militia damnata,
statuit exercere
mercaturam
ut
in qua
existimabat
esse maius lucrum
et minorem laborem.
Igitur,
praediis venditis,
cum implevisset navim
mercibus,
coeperat navigare,
sed,
cum esset in alto,
magna tempestate coorta,
navis submersa est,
et ipse,
cum ceteris
qui erant in ea,
omnes periere
ad unum. 
Morale.
Haec fabula admonet
quemlibet
debere esse contentum
sua sorte,
cum miseria
sit parata ubique.


128. De Asino et Scurra
Asinus
ferens indigne
quemdam scurram 
honorari 
et amiciri pulchris vestibus 
quia 
edebat magnos sonos 
ventris, 
accessit ad magistratus, 
petens 
ne vellent honorare se 
minus quam scurram, 
et,
cum magistratus,
admirantes, 
interrogarent 
cur duceret se 
ita dignum honore, 
inquit
"quia 
emitto maiores crepitus ventris 
quam scurra, 
et eos 
absque fetore."
Morale. 
Haec fabula 
arguit eos 
qui 
profundunt suas pecunias 
in levissimis rebus.


129. De Amne Lacessente Suum Fontem Conviciis
Quidam amnis 
laccessebat suum fontem 
conviciis
ut inertem
quod 
staret immobilis
nec haberet ullos pisces, 
autem 
commendabat se plurimum
quod 
crearet optimos pisces
et serperet per valles 
blando murmure. 
Fons, 
indignatus in amnem
velut ingratum, 
repressit undas. 
Tunc amnis, 
privatus 
et piscibus 
et dulci sono, 
evanuit.
Morale. 
Haec fabula 
notat eos 
qui arrogant bona, 
quae agunt,
sibi,
et non attribuunt Deo
a quo, 
ceu a largo fonte, 
nostra bona procedunt.


130. De Maligno Viro et Daemone
Quidam malignus vir, 
cum perpetravisset 
plurima scelera
et,
saepius captus
et conclusus carcere, 
teneretur arctissime 
pervigili custodia,
implorabat auxilium daemonis, 
qui 
saepenumero affuit illi
et liberavit eum 
e multis periculis. 
Tandem 
daemon apparuit ei,
iterum deprehenso
et imploranti solitum auxilium, 
habens magnam fascem 
calceorum pertusorum 
super humeros, 
dicens, 
"amice, 
non possum 
esse auxilio tibi 
amplius; 
etenim peragravi 
tot loca 
pro liberando te
ut contriverim 
omnes hos calceos, 
et 
etiam nulla pecunia 
superest mihi, 
qua 
valeam comparare alios; 
quare peribis."
Morale. 
Haec fabula admonet
ne existimemus 
nostra peccata fore 
semper impunita.



Friday, October 13, 2023

Clarke: Latin (25)

Here are some more fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop, where you can find English translations of these fables. You can also click here for all the Clarke fables at this blog.

121. De Coriario Emente Pellem Ursi Nondum Capti a Venatore
Coriarius,
accedens ad venatorem,
emit pellem ursi ab eo, 
et protulit pecuniam pro ea. 
Ille dixit sibi 
non esse pellem ursi 
in praesentia; 
ceterum postridie 
profecturum venatum 
et, 
urso interfecto, 
pollicetur
se daturum pellem illius ei. 
Coriarius,
profectus in silvam, 
ascendit altissimam arborem
ut inde prospiceret 
certamen ursi et venatoris. 
Venator, intrepidus, 
profectus ad antrum
ubi ursus latebat, 
canibus immissis, 
compulit illum exire, 
qui,
ictu venatoris evitato, 
prostravit eum humi. 
Tunc venator,
sciens
hanc feram non saevire 
in cadavera, 
suo anhelitu retento, 
simulabat se mortuum. 
Ursus, olfaciens, 
cum deprehenderet illum
nec spirantem naso
nec ore,
abscessit. 
Coriarius, 
cum perspiceret 
feram abesse
ac adesse 
nihil amplius periculi, 
deducens se ex arbore
et accedens ad venatorem 
qui,
audebat nondum surgere, 
monebat illum ut surgeret;
deinde interrogavit
quid ursus esset locutus 
ei ad aurem. 
Cui venator inquit, 
"Monuit me
ne vellem deinceps 
vendere pellem ursi, 
nisi prius ceperim eum."
Morale. 
Haec fabula indicat 
incerta 
non habenda 
pro certis.

122. De Eremita et Milite
Quidam eremita, 
vir sanctissimae vitae, 
hortabatur militem, 
ut,
seculari militia relicta 
quam 
pauci exercent 
absque offensa Dei
et discrimine vitae, 
tandem traderet se 
quieti corporis
et consuleret 
saluti animae. 
Cui 
miles inquit, 
"Pater, 
faciam 
quod mones; 
nam est verum
quod 
hoc tempore 
milites 
neque audent exigere stipendia, 
licet sint exigua, 
neque praedari.
Morale. 
Haec fabula indicat 
multos renunciare vitiis
quia 
illi non possunt 
exercere illa amplius.

123. De Viro et Uxore Bigamis
Quidam vir,
sua uxore defuncta
quam valde dilexerat, 
duxit alteram, 
et ipsam viduam,
quae 
assidue objiciebat ei 
virtutes et fortia facinora 
prioris mariti.
Cui, 
ut referret par, 
ipse quoque 
referebat 
probatissimos mores
et insignem pudicitiam 
defunctae uxoris. 
Autem 
quodam die, 
irata suo viro, 
dedit partem caponis
quem 
coxerat in cenam utriusque,
pauperi petenti eleemosynam, 
dicens,
"Do hoc tibi 
pro anima 
mei prioris viri."
Quod 
maritus audiens, 
paupere 
accersito ab eo, 
dedit reliquum caponis ei, 
dicens, 
"Et ego quoque 
do hoc tibi 
pro anima meae 
defunctae uxoris."
Sic illi, 
dum alter cupit 
nocere alteri, 
tandem 
non habuerunt 
quod cenarent.
Morale. 
Haec fabula monet 
non esse pugnandum 
contra eos 
qui possunt 
vindicare se optime.

124. De Leone et Mure
Leo, 
captus laqueo 
in silva, 
cum videret 
se ita irretitum 
ut non posset 
explicare se inde, 
rogavit murem 
ut, 
laqueo abroso ab eo, 
liberaret eum, 
promittens 
se non futurum 
immemorem tanti beneficii. 
Quod 
cum mus fecisset prompte, 
rogavit leonem
ut traderet sibi filiam 
in uxorem;
leo non abnuit 
ut faceret rem gratam 
suo benefactori. 
Autem 
nova nupta,
veniens ad virum, 
cum non videret eum, 
casu 
pressit illum suo pede
et contrivit.
Morale. 
Haec fabula indicat
matrimonia et cetera consortia 
improbanda
quae contrahuntur 
ab imparibus.



125. De Ulmo et Silere
Ulmus,
nata in ripa fluminis,
irridebat siler 
proximum sibi
ut debile et infirmum
quod 
flecteretur 
ad omnem, vel levissimum, 
impetum undarum; 
autem 
extollebat 
suam firmitatem et robur 
magnificis verbis
quod
inconcussa pertulerat 
assiduos impetus amnis 
multos annos. 
Autem 
ulmus, tandem perfracta, 
maxima violentia undarum 
trahebatur ab aquis.
Cui siler, ridens, inquit, 
"Vicina, 
cur deseris me? 
Ubi nunc est tua fortitudo?"
Morale. 
Fabula indicat 
eos esse sapientiores
qui cedunt potentioribus
quam 
qui, volentes resistere, 
superantur turpiter.



Thursday, October 12, 2023

Clarke: Latin (24)

Here are some more fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop, where you can find English translations of these fables. You can also click here for all the Clarke fables at this blog.


116. De Carduele et Puero
Carduelis,
interrogata a puero
a quo 
fuerat habita suis deliciis
et nutrita suavibus cibis, 
cur, 
egressa cavea, 
nollet regredi, 
inquit, 
"ut possim pascere 
meo arbitratu, 
non tuo."
Morale. 
Haec fabula indicat
libertatem vitae 
anteponendam cunctis deliciis.


117. De Scurra et Episcopo
Scurra, 
accedens 
ad quendam episcopum, 
divitem quidem, sed avarum, 
calendis Januarii, 
petebat aureum numisma 
nomine strenae.
Antistes dixit
hominem insanire 
qui crederet
tantam pecuniam dari sibi 
in strenam. 
Tum scurra 
coepit efflagitare 
argenteum nummum.
Sed,
cum ille diceret
hoc videri nimium sibi, 
orabat
ut traderet sibi 
aereum quadrantem.
Sed, 
cum non posset 
extorquere hunc 
ab episcopo, 
inquit, 
"Reverende pater, 
imperti me 
tua benedictione 
pro strena.
Tunc episcopus inquit, 
"Fili, 
flecte tua genua
ut benedicam tibi."
At scurra inquit, 
"Ego nolo 
tuam tam vilem benedictionem, 
etenim
si valeret aereum nummum, 
profecto 
nunquam concederes eam mihi."
Morale. 
Haec fabula est confecta 
contra eos episcopos et sacerdotes, 
qui 
aestimant opes et divitias 
pluris quam 
sacra et mysteria ecclesiae.


118. De Upupa Honorata Indigne.
Fere omnes aves 
invitatae ad nuptias aquilae 
ferebant indigne
upupam praeferri ceteris
quia 
esset insignis corona
et ornata versicoloribus pennis,
cum esset semper solita volitare 
inter stercora et sordes.
Morale. 
Haec fabula arguit 
stultitiam eorum 
qui 
in honorandis hominibus 
potius soleant observare 
nitorem vestium
et praestantiam formae
quam 
virtutes et mores.



119. De Sacerdote et Piris
Quidam gulosus sacerdos
proficiscens extra patriam
ad nuptias
ad quas fuerat invitatus, 
reperit acervum pirorum 
in itinere
quorum attigit 
ne unum quidem; 
quin potius, 
habens ea ludibrio, 
conspersit urina,
etenim indignabatur
cibos huius modi afferri 
in itinere
qui accedebat 
ad lautas epulas. 
Sed, 
cum offendisset in itinere 
quendam torrentem 
ita auctum imbribus 
ut non posset transire eum 
sine periculo vitae, 
constituit redire domum;
autem, revertens jejunus, 
fuit oppressus tanta fame
ut,
nisi comedisset illa pira
quae consperserat urina
cum non inveniret aliud, 
fuisset extinctus fame.
Morale. 
Haec fabula admonet
nihil esse contemnendum
cum nihil sit 
tam vile et abjectum
quod non possit 
aliquando esse usui.


120. De Porco et Equo
Porcus,
conspiciens equum bellatoris
qui, cataphractus, 
prodibat ad pugnam, 
inquit, 
"stulte, quo properas? 
etenim 
fortasse morieris in pugna."
Cui 
equus respondit, 
"cultellus 
adimet vitam tibi, 
impinguato 
inter lutum et sordes, 
cum gesseris nihil 
dignum laude;
vero 
gloria 
comitabitur meam mortem.
Morale. 
Haec fabula innuit
esse honestius occumbere, 
rebus gestis praeclare, 
quam 
protrahere vitam 
actam turpiter.

Wednesday, October 11, 2023

Desbillons: Lacerta et Testudo

This is a poem intended for my anthology of Latin Aesopic poetry. I'm accumulating the materials for the anthology in a Google Docs folder, including a document for this poem where you will find vocabulary and notes. Comments, questions, and suggestions are welcome! You can use the "comment" feature in the Google Doc, which I will be updating with revisions. Today's poem is by Desbillons (1711-1789).

Lacerta et Testudo

"Tui me miseret," aiebat Testudini
Lacerta, "quae, quocumque libeat vadere,
Tuam ipsa tecum ferre cogaris domum."
"Quod utile," inquit illa, "non grave est onus."

While this fable is, I believe, original to Desbillons (he provides no note regarding the source), but both the tortoise and the snail appears in Aesop's fables praising the advantage they gain from carrying their home with them wherever they go.

Here is the poem written out in English prose order to help in reading:

Lacerta aiebat Testudini
"Me miseret tui, 
quae, 
quocumque [tibi] libeat vadere,
ipsa cogaris ferre tuam domum tecum."
Illa inquit,
"[Hoc] 
quod utile [est]
non est grave onus."

And here's the meter marked:

Tui · me mise · ret, ai · ebat · Testu · dini
Lacer · ta, quae · quocum · que libe · at va · dere,
Tu~ ip · sa te · cum fer · re co · garis · domum.
Quod u · til~ in · quit il · la non · grav~ est · onus.

Because this fable is not part of the classical Aesopic tradition, I don't have an illustration for it, but here is a lovely picture of a Mexican mud-turtle from Wikipedia.



Meanwhile, for more, here are the other Desbillons poems I've posted so far here at the blog. :-)

Clarke: Latin (23)

Here are some more fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop, where you can find English translations of these fables. You can also click here for all the Clarke fables at this blog.


111. De Urso et Apibus
Ursus
ictus ab ape
est percitus
tanta ira,
ut discerperet tota alvearia
unguibus,
in quibus
apes mellificaverant. 
Tunc 
universae apes, 
cum viderent 
suas domos dirui, 
cibaria auferri, 
filios necari, 
subito impetu 
invadentes ursum, 
paene necavere 
aculeis; 
qui 
vix elapsus 
ex earum manibus 
dicebat secum, 
"quanto erat melius
tolerare aculeum unius apis, 
quam 
concitare tot hostes in me 
mea iracundia?"
Morale. 
Haec fabula indicat 
esse longe melius 
sustinere injuriam unius
quam, 
dum volumus punire unum, 
comparare multos inimicos.



112. De Milite te Duobus Equis
Miles 
habens optimum equum 
emit alium 
nequicquam parem illi 
bonitate, 
quem nutriebat 
multo diligentius 
quam priorem. 
Tum posterior 
ait sic priori, 
"cur 
dominus curat 
me impensius 
quam te,
cum sim comparandus tibi 
neque pulchritudine, 
neque robore, 
neque velocitate?"
Cui ille inquit,
"haec est natura hominum:
ut sint semper benigniores 
in novos hospites."
Morale. 
Haec fabula indicat 
amentiam hominum, 
qui 
solent anteponere nova 
veteribus, 
etiamsi 
sint deteriora.


113. De Aucupe et Fringilla
Auceps
tetenderat retia
volucribus
et effuderat largam escam 
illis 
in area; 
tamen 
non capiebat aves pascentes 
quia 
videbantur paucae sibi;
quibus pastis
ac avolantibus, 
aliae 
adveniunt pastum; 
quas quoque 
neglexit capere 
propter paucitatem. 
Hoc ordine servato 
per totum diem,
ac 
aliis advenientibus, 
aliis abeuntibus, 
illo semper expectante 
maiorem praedam, 
tandem 
coepit advesperascere.
Tunc auceps, 
spe amissa 
capiendi multas, 
cum iam esset 
tempus quiescendi, 
attrahens sua retia, 
cepit tantum unam fringillam, 
quae infelix avis 
remanserat in area.
Morale. 
Haec fabula indicat
eos 
saepe vix posse capere pauca
qui 
volunt comprehendere omnia.


114. De Sue et Cane
Sus 
irridebat odorisequum canem, 
qui 
adulabatur domino 
murmure et cauda, 
a quo 
fuerat instructus 
ad aucupatoriam artem 
multis verberibus 
et vellicationibus aurium;
cui canis inquit, 
"insane, 
nescis 
quae sum consecutus 
ex illis verberibus,
etenim 
per ea 
vescor suavissima carne 
perdicum et coturnicum."
Morale. 
Haec fabula 
admonet nos
ne feramus 
iniquo animo 
verbera praeceptorum, 
quae 
consueverunt esse 
causa multorum bonorum.


115. De Trabe Increpante Pigitiam Boum
Trabs
quae vehebatur curru
increpabat boves
ut lentulos, 
dicens, 
"pigri! 
currite, 
nam 
portatis leve onus."
Cui 
boves responderunt, 
"irrides nos? 
Ignoras
quae poena manet te. 
Nos deponemus 
hoc onus 
cito: 
autem tum 
tu cogeris sustinere
quoad rumparis."
Trabs indoluit
nec ausa est 
amplius lacessere boves 
conviciis. 
Morale. 
Haec fabula 
monet quemlibet
ne insultet 
calamitatibus aliorum
cum ipse possit 
subjici majoribus.