Clarke: Latin (3)

Here are some fables from Clarke's Fabulae Aesopi Selectae, or, Select Fables of Aesop. You can click here for all the Clarke fables at this blog. 

This link takes you to the Latin and English texts side by side for this section.

I'm recording this audio for LibriVox; for now, here is the audio as hosted at SoundCloud: Clarke playlist.

Laura Gibbs · Fables 11-15

11. De Aegroto Milvo

Milvus 

decumbebat lecto;

jam ferme moriens, 

orat matrem 

ire precatum Deos. 

Mater respondet

nihil opis 

sperandum illi 

a Diis, 

quorum sacra 

toties violavisset 

suis rapinis.

Morale. 

Decet nos 

venerari Deos,

nam illi 

juvant pios 

et adversantur impios. 

Neglecti in felicitate, 

non exaudiunt miseria. 

Quare 

sis memor eorum 

in secundis rebus, 

ut, vocati, 

sint praesentes 

in adversis rebus.

illustration from a 15th-century Aesop

12. De Ranis et earum Rege

Gens ranarum, 

cum esset libera, 

supplicabat Jovem

regem dari sibi. 

Jupiter
ridebat vota ranarum. 

Illae tamen 

instabant iterum 

atque iterum

donec 

perpellerent ipsum. 

Ille 

dejecit trabem; 

ea moles quassat fluvium 

ingenti fragore. 

Ranae, territae, 

silent; 

venerantur regem; 

accedunt propius 

pedetentim.

Tandem, 

metu abjecto, 

insultant, et desultant; 

iners rex 

est lusui et contemptui. 

Rursum 

lacessunt Jovem; 

orant 

regem dari sibi 

qui sit strenuus; 

quibus
Jupiter dat 

ciconiam. 

Is,

perstrenue perambulans paludem, 

vorat 

quicquid ranarum fit obviam. 

Igitur ranae 

frustra
questae fuerunt 

de saevitia huius.  

Jupiter non audit, 

nam 

queruntur et hodie: 

etenim, 

vesperi, 

ciconia eunte cubitum,

egressae ex antris

murmurant rauco ululatu,

sed canunt surdo. 

Nam Jupiter vult, 

ut, 

quae deprecatae sunt 

clementem regem, 

jam ferant inclementem.

Morale. 

Solet evenire plebi, 

ut ranis, 

quae, 

si habet regem 

paulo mansuetiorem, 

damnat eum 

ignaviae et inertiae

et optat aliquando 

virum dari sibi;

contra, 

si quando nacta est 

strenuum regem, 

damnat saevitium huius 

et laudat clementiam prioris.

Sive

quod semper paenitet nos 

praesentium, 

sive 

quod est verum dictum:
nova 

esse potiora veteribus.

illustration by Walter Crane

13. De Columbis et Milvo

Columbae olim 

gessere bellum cum milvo 

quem, 

ut expugnarent, 

delegerunt sibi accipitrem 

regem. 

Ille, factus rex, 

agit hostem, 

non regem: 

rapit ac laniat 

non segnius ac milvus. 

Paenitet columbas 

incoepti, 

putantes, 

fuisse satius 

pati bellum milvi

quam tyrannidem accipitris.

Morale. 

Pigeat neminem 

suae conditionis 

nimium. 

Ut Horatius ait, 

nihil est beatum 

ab omni parte. 

Equidem 

non optarem

mutare meam sortem, 

modo sit tolerabilis. 

Multi, 

cum quaesiverint novam sortem, 

rursus optaverunt veterem. 

Sumus fere omnes 

ita vario ingenio

ut paeniteat nosmet nostri.

illustration by Barlow

14. De Fure et Cane

Canis
respondit Furi 

porrigenti panem 

ut sileat, 

"Novi tuas insidias:

das panem 

quo desinam latrare, 

sed odi tuum munus. 

Quippe 

si ego tulero panem, 

tu exportabis cuncta 

ex his tectis.

Morale. 

Cave

causa parvi commodi 

amittas magnum. 

Cave

habeas fidem 

cuivis homini,

nam sunt
qui 

non tantum dicunt benigne, 

sed et faciunt benigne

dolo.

illustration from a 19th-century Aesop

15. De Lupo et Sucula

Sucula parturiebat; 

lupus pollicetur

se
fore custodem foetus. 

Sucula respondit

se non egere 

obsequio lupi; 

si ille velit haberi pius, 

si cupiat facere id

quod est gratum, 

abeat longius: 

etenim 

officium lupi
constare 

non praesentia, 

sed absentia.

Morale. 

Omnia
non sunt credenda 

omnibus. 

Multi
pollicentur suam operam, 

non amore tui 

sed sui, 

non quaerentes tuum commodum 

sed suum.

illustration from Croxall's Aesop